Kreczew, Kraczówka, Kraczów 1808

Kraczew, Kraczów, Kraczówka

Wieś została założona przez Kraczewskich,

_
19 lutego 1800 r. dobra złożone z  Wożuczyna, Czartowczyka, Siemierza i Zwiartowczyka kupił na licytacji Jan Kraczewski na początku XIX  w.  założył nową wieś Kraczew.
(pisownia oryginalna)

Województwo lubelskie w 15-tu tomach Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego i innych Krajów Słowiańskich, 1880-1904

_

 „sprowadził z Galicji serwetników (chłopów pańszczyźnianych), wybudował im domy i ziemi na ogród udzielił, nie żądając pańszczyzny. Ludność z uwielbieniem opowiada dotąd o swym dobrodzieju i rokrocznie w, sierpniu obchodzi pamiątkę założenia”, jak mówi relacja z końca XIX wieku. Po, Kraczewskich wieś przejęli Wydżgowie, którzy posiadali ją do 1864 r.W 1827 r. liczyła 27 domów i 139 mieszkańców.

SG, IV, 579. – Słownik historyczny miejscowości województwa zamojskiego. Autor: Bondyra, Wiesław Lublin – Zamość 1993

_
Kraczewski utworzył nowy mały folwark z ogrodami – nazywano go najpierw Kraczówka, potem Kraczew.

1818r. po śmierci ojca dobra wożuczyńskie m.in. Kraczew przejęła córka Antonina Kraczewska żona Jana Wapińskiego barona Pielak (syn Salomei i Andrzeja Wapińskiego), burmistrza Jarosławia który przez małżeństwo z Antoniną został właścicielem dóbr Wożuczyn z przyległościami Zwiartówek, Kraczew, Siemierz, Czartowczyk. Jan Wapiński był opiekunem siostry nieletniej wtedy Ubaldy Joanny Teodozji (córki Salomei i Andrzeja Wapińskiego), która przez małżeństwo z Janem Nepomucen Wydżgą wniosła mu w  posagu dobra Wożuczyn.

W 1820 roku Antonina z Kraczewskich Wapińska z mężem Janem Wapińskim sprzedali Czartowczyk Ludwikowi Hurkowskiemu.

1822 w Dzienniku Urzędowym Województwa Lubelskiego ogłoszono  iż na wniosek Salomei z Juśkiewiczów i jej adwokata Józefa Patoekiego za dług Antoniny Kraczewskiej i jej męża Jana de Pielak Wapińskigo (syna Salomei!) wynoszący 220 000 złp. zaciągnięty 29IX1820 komornik Ludwik Ignacy Sierpiński (ojciec S.Z. Sierpińskiego) zajmuje dobra Wożuczyn (Zwiartówek, Kraczew, Siemierz) na rzecz długu z odsetkami.

W Kraczewie 1822 znajdowało się i zostało zajęte: (pisownia oryginalna)

• Domek czyli Leśniczówka z drżewa, o sieni izbie mieszkalney, alkierzem, izbie czeladnej z alkierzem, stajenką, chlewikem, loszkiem na nabiał.
• Karczma zajezdna z drżewa, w której piewniczka murowana i studnia cembrowana. Budowle te około trzech morgów rozległości mają.
• Ogród warzywny na morgów 2.
• Łąki pod figurą morgów 18
• Włościan 26 którzy rocznie odrabiają dni pieszych 1098 – niektórzy płacą czynsze i żarnowe
• Lasów i zarośli w siedmiu mieyscach do Wożuczyna, Zwiartkowa, Kreczewa należnych jest około morgów (1175?), a około morgów 50 , z osobna jest w kontrowersie z Zubowiczmi
• Folwark Wożuczyn z przyległościami ; Zwiartówek Siemierż i Kraczew, dzierżawi Aloizy Korczyński, któremu kontrakt dzierzawy z dniem 24 Czerwca 1824 r wychodzi

__

Jan i Antonina nie mieli dzieci przeprowadzili się z powrotem do Jarosławia. Jan de Pielak Wapiński zmarł 4 VIII 1834. Antonina wyszła ponownie za mąż za c.k. porucznika Karola Fünka.

Jan de Pielak Wapiński  i  Antonina Kraczewska zostali dziedzicami dóbr Wapińskich w Jarosławiu.

1829- zmarła Salomea dobra Wozuczyn, Kraczew odziedziczyła Ubalda Joanna Teodozja Wapińska,

córka Salomei Ubalda Joanna Teodozja Wapińska odziedziczyła Wożuczyn i wyszła za dzierżawcę Wożuczyna Jana Nepomucena Wydżgę.
Syn Salomei Ignacy de Pielak Wapiński odziedziczył Siemierz.

1834-1840 Leśniczym w dobrach Wożuczyn, Kraczew był Dobrzański Franciszek mieszkający w Kraczewie, wcześniej w ~1812 był leśniczym dóbr Dzierążnia

Dobrzański Franciszek urodzony ~1780, jego żoną była  Aniela z Panasińskich urodzona w ~1800 roku. Mieli troje dzieci
córka Ludwika, 1820 (Popławska Ludwika z Dobrzańskich) żona dla Popławski Teodor, pisarz z Siemnic
córka Antonina, Urodziła się 11 czerwca 1838 roku we wsi Kraczew
syn Ignacy Władysław, Urodził się 22 lipca 1840 roku we wsi Kraczew

W 1812 jako leśniczy dóbr Dzierążnia był świadkiem na chrzcie Rozalii Marianny Klementyny Kocowskiej urodzonej 4 września 1812 roku w Dzierążni.
Mając 54 lata światkiem na chrzcie Leona Alberta Głowackiego ur. 7.04.1834 (brata Aleksandra Głowackiego – Bolesława Prusa)

 

W 1867 roku, w związku z likwidacją gminy Wożuczyn w powiecie tomaszowskim, do gminy  Komarów  dołączono  miejscowości:  Kozia  Wola,  Karczew,  Siemierz,  Wożuczyn,Zwiartówek. ZTom 1922, Nr 2, s. 26

Założenie wsi upamiętnia obelisk z napisem na marmurowej płycie.

(pisownia oryginalna)
W Kraczewie, zwanej także Kraczówką, Kraczewem założonej przez Kraczewskiego w początku XIX wieku w pow. Tomaszowskim, jest pomnik z piaskowca wykuty o pokaźnej powierzchowności z takim napisem: „Kolos wiecznej pamięci nowo założonej wsi, Kraczew nazwanej, w r. 1808 wystawiony”. Źródło – Encyklopedia staropolska  1903. Tom IV s.192

Naprawdę napis wygląda nieco inaczej:
„KOLOS Wieczney Pamiatki Nowo Założoney Wsi Kraczew
nazwaney w Roku 1808 wystawiony”.
Dziś byśmy powiedzieli: Pomnik – ku wiecznej pamięci nowo
założonej wsi, Kraczew nazwanej – w roku 1808 wystawiony”

W roku 1937 obelisk wyremontował ówczesny właściciel posesji Ignacy Walczyszyn.
W trakcie remontu zwieńczono obelisk krzyżem usuwając pierwotne zwieńczenie w postaci kuli.

W czerwcu 2018 dzięki inicjatywie Stowarzyszenia „Aktywni w Kulturze ” KOLOS został kompletnie odnowiony, wielkie brawa.

link Obelisk z Kraczewa odnowiony

link: Prace remontowo-konserwatorskie

Artykuł w Kronice Tygodnia z 23 lipca 2013. Link wygasł, artykuł dostępny po kontakcie.

Kaplica w Kraczewie z 2006

Napis wykuty w kamieniu Fot. z 2015.X.04 S. Wiśniewski

odnowiony 1937, Fot. z 2015.X.04 S. Wiśniewski

Fot. z 2015.X.04 S. Wiśniewski

Fot. z 2015.X.04 S. Wiśniewski

Kapliczka Święty JAN, odbudowana 1 VIII 1947, 10 lat po odnowieniu „KOLOSA”

Święty Antoni ratuj nas w potrzebie. Fot. z XI.2015 S. Wiśniewski

Święty Antoni ratuj nas w potrzebie. Fot. z XI.2015 S. Wiśniewski

Odbudowana 1 VIII 1947

Święty JAN, Kraczówka, Odbudowana 1 VIII 1947